Bronnen die worden genoemd in de handreiking en overige bronnen van informatie.
Bronnen
| Bakker, T.& Goorden, A. (2008) Klepelen en opzuigen succesvol bij dijkbeheer, Vakblad Natuur, Bos en Landschap, november 2008 (6-8). |
| Barenbrug, In vier stappen het hele jaar een mooie mat. Gelezen 2021-03-19https://www.barenbrug.nl/nieuws/in-vier-stappen-het-hele-jaar-een-mooie-mat.htm#:~:text=Zaaidiepte%3A%20de%20ideale%20zaaidiepte%20van,kan%20uitdrogen%2C%20wegwaaien%20of%20wegspoelen |
| Bax, I., & Schippers, W. (1998) Ontwikkeling van botanisch waardevol grasland : veldgids, Utrecht, Nederland, Dienst Landelijk Gebied. |
| Biomassa Alliantie (2017), Waarde van maaisel, circulair terreinbeheer in de praktijk, https://circulairterreinbeheer.nl/Def_MagazineCT_171010_WEB_A3.pdf |
| Bleeker, P. & Van der Weide, R. (2001), Vals zaaibed vermindert onkruiddruk goed, Lelystad, Nederland, Praktijkonderzoek Plant & Omgeving Lelystad, artikel in Ekoland 3 – 2001, p. 22-23. |
| Boer, K., & Schils, C.M.G.J. (2011), Ecologisch groenbeheer in de praktijk, Arnhem, Nederland, IPC Groene Ruimte. |
| Bos, M., (2013) Biologie & beheersing van Jacobskruiskruid, Driebergen, Nederland, Louis Bolk Instituut |
| Braakman, J.P. (2017), Het is (g)een bijzaak, Bijvriendelijk beheer op de IJsseldijk, Velp, Nederland, Hogeschool Van Hall Larenstein |
| Bronsveld, J. , Kleiman, M., Post, L., Van Hoven, A., Labrujere, A. (2015), Soortenrijkdom Nederlandse dijken, een beheerdersdilemma?, H2O-Online, geraadpleegd 22-04-2020 van https://www.h2owaternetwerk.nl/vakartikelen/soortenrijkdom-nederlandse-dijken-een-beheerdersdilemma. |
| Bronsveld, J., Van Hoven, A., Liebrand, C.I.J.M. & Jonkers, E., (2019) Onderzoek doorworteling kale plekken volgens kwaliteitsoordeel WBI2017 (voorlopig rapport), Amersfoort, Nederland, STOWA |
| CBAV (2021) Handboek Bodembemesting, Wageningen, Nederland, Commissie Bemesting Akkerbouw / Vollegrondsgroententeelt, geraadpleegd op 2021-03-27 https://www.handboekbodemenbemesting.nl/nl/handboekbodemenbemesting/over-handboek-bodem-en-bemesting.htm |
| Coukuyt, J. (2016). Sinusbeheer, maaibeheer op maat. Vakblad Natuur en Landschap(december), 14-17. |
| Cox, M., Kits, M, Bax, L., Kamsma, P., & De Jong, G., (2013) Begrazing langs waterlopen, uitgangspunten voor begrazing van natuurzones langs waterlopen. ‘s-Hertogenbosch, Nederland, Waterschap Aa en Maas. |
| Cruydt-Hoeck (2021) Algemene aanwijzingen voor aanleg van bloemenweides, geraadpleegd op 2021-03-26, https://www.cruydthoeck.nl/advies/algemene-aanwijzingen-voor-aanleg-van-bloemenweides/vals-zaaibed/t370 en Najaar is de ideale zaaitijd https://www.cruydthoeck.nl/actueel/najaar-is-de-ideale-zaaitijd/b6786 |
| De Jong, A., & Spijker, J. (2017). Insecten en botanisch bermbeheer. Wageningen: Wageningen Environmental Research. Opgehaald van Helpdesk Kennisimpuls Bestuivers. |
| De Jong, A., & Spijker, J., (2017) Insecten en botanisch bermbeheer, Helpdesk Kennisimpuls Bestuivers 2017-2, Wageningen, Nederland, Wageningen Environmental Research. |
| De Vlas, J., Mandema, F., Note, S., Van Klink, R., & Esselink, P. (2013). Natuurbeheer van kwelders. De invloed van beweiding op biodiversiteit. Olterterp: It Fryske Gea. |
| Dijksterhuis, K ( 2020) Fleurige zaadmengsels bedreigen Nederlandse Flora (NRC 2020-03-27) |
| Effing, B. (2014), Droogtestudie regionale keringen WSRL., Tiel, Nederland, Waterschap Rivierenland. |
| Elbersen, B.S., Kuiters, A.T., Meulenkamp, W.J.H., Slim, P.A., (2003) Schaapskuddes in het natuurbeheer, economische rentabiliteit en ecologische meerwaarde Wageningen, Nederland, Alterra-rapport 735 |
| Evans P.S. (1971) Root growth of Lolium-perenne L. 2. Effects of defoliation and shading. New Zealand Journal of Agricultural Research 14: 552-562. |
| Evers, M. (2006), Temperatuursom voor gras. Boeren wijsheid voor de sportveldbeheerder., www.fieldmanager.nl. 2018-03-20 geraadpleegd van op http://edepot.wur.nl. |
| Fliervoet, L.M. (1992), Aanleg en beheer van grasland op rivierdijken., Den Haag, Nederland. Unie van Waterschappen. |
| Frissel, J.Y., Hazebroek, E. & Melman, Th.C.P. (2005). Extensief graslandbeheer op zeedijken. Effecten op de vegetatie, erosiebestendigheid en mogelijkheden voor exploitatie van aangepastbeheer na een periode van 13 jaar. Wageningen, Alterra, Alterra-rapport 1084. |
| Grasgids 2019, 24-04-2020, geraadpleegd van https://www.grasgids.nl/. |
| Hazebroek, E., & Sprangers, J.T.C.M (2002), Richtlijnen voor graslandbeheer., Alterrarapport 469, Wageningen, Nederland. Alterra. |
| Heinen (red) (2021) Samenvatting resulaten bodemmaatregelen: Lumbricus Bewuste Bodem, Wageningen, Nederland, Wageningen Environmental Research, rapport 3060. |
| Hendrix, R. (2000) Dictaat Bodemkunde Biologische Landbouw, Ede, Nederland, Ontwikkelcentrum |
| Infram (2017), Rapport eisen grasbekleding., In opdracht van Rijkswaterstaat Zee en Delta, Netwerk Management, Maarn, Nederland, InframZD - noord. |
| Janssen, P. & Verhoef, T. (2021) Groeikansen scheppen voor kruiden, Ekoland, januari 2021, p. 50-52, Baarn, Nederland, Ekoland |
| Klein Breteler, M., (2019) Handleiding steentoets, KPP2019Ondersteuning(WK03), Delft, Nederland, Deltares |
| Koster, A. (1991) Spoorwegen, toevluchtsoord voor plant en dier Utrecht, Nederland, Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging |
| Leuven, R.S.E.W. (2017), In: Over grenzen van soorten , Nijmegen, Nederland, Radboud Universiteit. |
| Liebrand, C.I.J.M. (1999), Restoration of species-rich grasslands on reconstructred river dikes., Wageningen, Nederland, Landbouw Universiteit. |
| Liebrand, C.I.J.M. (2014) Notitie Monitoring rivierdijkvegetatie Primaire waterkeringen Waterschap Rivierenland 2010 – 2014, (interne notitie) Nijmegen, Nederland, EurECO |
| Liebrand, C.I.J.M. (2014-2) Monitoring rivierdijkvegetatie Primaire waterkeringen Waterschap Rivierenland 2010 – 2014, (interne rapport) Nijmegen, Nederland, EurECO |
| Liebrand, C.I.J.M. (2014-3) Civieltechnische kwaliteit Primaire waterkeringen Waterschap Rivierenland 2010 – 2014, (interne notitie) Nijmegen, Nederland, EurECO |
| Liebrand, C.I.J.M. (2015), Eindrapport pilot bestrijding Jakobskuiskruid bij Waterschap Rivierenland 2006-2015., Nijmegen, Nederland, EurECO. |
| Liebrand, C.I.J.M. (2015-2) Notitie generieke aanbevelingen dijkaanleg en dijkbeheer (intern advies WSRL), Nijmegen, Nederland, EurECO |
| Liebrand, C.I.J.M. (2019), Project optimalisatie grasbekleding Niersdijk bij Ottersum Verslag van onderzoek in 2018-2019, Nijmegen, Nederland. EurECO. |
| Liebrand, C.I.J.M. (2019-2). Flora- en faunarijken linten in het landschap. In H. Ketelaar, Planten van hier (pp. 206-221). Zeist: KNVV. |
| Liebrand, C.I.J.M. (2021), Workshop Grasbekleding dijken - Robuuste vegetatie 17 juni 2021, presentatie gehouden op een online workshop van STOWA |
| Locher, W.P., & De Bakker, H. (1991) Bodemkunde van Nederland, deel 1 Algemene Bodemkunde, 2e druk, Den Bosch, Nederland, Malmberg |
| Locher, W.P., & De Bakker, H. (1992) Bodemkunde van Nederland, deel 2 Bodemgeografie, 2e druk, den Bosch, Nederland, Malmberg |
| Mals, J., (2019), Soortenrijke en insectenvriendelijke dijkgraslanden, Stagerapport, Wageningen, Nederland, Wageningen University |
| Moraal, L. (2011) Insecten op inheemse en uitheemse boomsoorten, Arbor Vitea 3-21, 2011, p. 36-39, Wageningen, Nederland, Alterra WUR. |
| Moraal, L. (2011). Insecten op inheemse en uitheemse boomsoorten. Arbor Vitea, 3-21, 36-39. |
| Muijs, J.A., (1999), Grasmat als dijkbekleding., Rijkswaterstaat, DWW. Technische Adviescommissie voor de waterkeringen. |
| Noordijk, J. Delille K., Schaffers A. P., Sykora K. V. (2010) Wegberm biedt hulp tegen ‘bestuivingscrisis’ – Maaibeheer voor bloembezoekende insecten. Vakblad Natuur, Bos, Landschap jaargang 7, nr 5: 12-15. |
| Oenema, O., De Vries, W., Van Dobben, H., Kros, H., Velthof, G., Reinds, GJ. (2019) Factsheet Stikstofbronnen, t.b.v. 2de Kamer Commissie Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit 02-10-2019, Wageningen, Nederland, Wageningen University & Research |
| Oostindie, K., Wesseling, J.G., Hendriks, R.F.A, Ritsema, C.J., Van den Akker, J.J.H (2012), Effecten van beheersmaatregelen op vochtgehaltes bij uitdrogende veendijken., Wageningen, Nederland, Alterra |
| Praktijkonderzoek Veehouderij, 2001, Handboek schapenhouderij, Lelystad, Nederland, Praktijkonderzoek Veehouderij |
| Raemakers, I., & Faasen, T. (2021). Effecten van vervroegd maaien op dijkflora en fanua. Maarheeze: Ecologica. |
| Reemer, M., Beringen, R. & Van der Slikke, W., (2008) De knautiabij, Andrena hattorfiana: bedreigde kroon op de beemdkroon, Entomologische Berichten 72 (1-2): 112-119 |
| Remmelink, G., Philipsen, B., Stienezen, M., Tjoonk, L., & Kuiper, I., (2015), Eerste curve grasgroei en bodemtemperatuur, V-focus, april 2015, 24-25. |
| Reuzenaar, M.J. (2019) Beheervoorschriften graskruidenmengsel voor dijken HHNK, Hoogheemraadschap het Hollands Noorderkwartier, intern document. |
| Riemens, M.M., & Van der Weide, R.Y. (2009) Wortelonkruiden, Biologie en bestrijding, een literatuuroverizcht van akkerdistel, akkerkers, knolcyperus, veenwortel, akkermunt en moerasandoorn, Wageningen, Nederland, Plan Research International |
| RWS (2012), Handreiking toetsen grasbekledingen op dijken tbv verlengde derde toetsronde, Delft, Nederland, Ministerie van Infrastructuur en Milieu (IenM). |
| RWS (2017), Handreiking ontwerpen met overstromingskansen, Nederland, Rijkswaterstaat Water, Verkeer en Leefomgeving. |
| Schaffers, A.P., Frissel, J.Y., Van Adrichem, M.H.C., & Huiskes, H.P.J. (2014), Seizoensverloop in de doorworteling van dijkgrasland VTV-toetsing buiten het winterseizoen nader bekeken, Wageningen, Nederland. Alterra. |
| Schoutens, A. (2017), poster en toelichting zijn niet elders gepubliceerd. |
| Schut, D. & I. Niemeijer, (2020), Herstelplan knautiabij en knautiawespbij in Gelderland. Fase 1, verkenning. Intern rapport Provincie Gelderland. |
| Spielmann, E.P. (2020) Programma van Eisen voor bloemrijke dijken bij dijkverbeteringen, Waternet intern document |
| Spijker, J.H., C.M. Niemeyer, G.J. Tjooitink & A.. Timmer (red.) (1995) Groenwerk: Praktijkboek voor bos, natuur en stedelijk groen, Wageningen, Nederland, IBN-DLO. |
| Sprangers, J.T.C.M, & Arp, W.J., (2004) Cursus kwaliteitsherkenningen dijkgrasland, Wageningen, Nederland, Alterra. |
| Sprangers, J.T.C.M. (1989), Vegetatie van Nederlandse zeedijken, Plantengemeenschappen in relatie tot standplaatsfactoren, Wageningen, Nederland, Landbouw Universiteit Wageningen. |
| Sprangers, J.T.C.M. (1996), Extensief graslandbeheer op zeedijken. Wageningen, Nederland. Landbouwuniversiteit Wageningen |
| Stichting voor bodemkartering (1975) Bodemkaart van Nederland, toelichting bij de kaartbladen, Wageningen, Nederland. |
| Stip, A. (2017). Sinusbeheer slaat aan! Vlinders, 2017-1, 18-19. |
| Stip, A. (2018-1). Monitoring effecten sinusbeheer op dagvlinders, bijen en vegetatie van de Hondsbossche zeewering. Wageningen: Vlinderstichting. |
| Stip, A. (2018-2). Monitoring effecten sinusbeheer op de Assendelver Zeedijk. Wageningen: Vlinderstichting. |
| Swinkels, C., Liebrand, C.I.J.M., Van Rooijen, N., Visser, E. & De Kroon, H. (2020) De dijk als habitat voor bloemen en wilde bijen , De Levende Natuur 121(3), 96-101 |
| Sykora, K.V., & Liebrand, C.I.J.M (1987), natuurtechnische en civieltechnische aspecten van rivierdijkvegetaties., Wageningen, Nederland. Landbouw universiteit. |
| TAW (1996), Technisch rapport klei voor dijken, Technische Adviesgroep Waterkeringen, 1996., Delft, Nederland, Ministerie van Verkeer en waterstaat, Technische Adviesgroep Waterkeringen |
| TAW (1998) Erosiebestendigheid van grasland als dijkbekleding, Delft, Nederland, Ministerie van Verkeer en waterstaat, Technische Adviesgroep Waterkeringen |
| TAW (1999) Grasmat als dijkbekleding, Delft, Nederland, Ministerie van Verkeer en waterstaat, Technische Adviesgroep Waterkeringen |
| Thijsse, J.P. (1938), Onze groote rivieren, Zaandam, Nederland, Verkade's Fabrieken |
| Tijsma, L., Odé, B., Dijkhuis, E., & Stip, A., (2017) Klepelen helpt onze bermen naar de knoppen, in Nature Today, geraadpleegd 29-04-2020 https://www.naturetoday.com/intl/nl/nature-reports/message/?msg=23547 |
| Van den Akker, J.J.H., Hendriks, R.F.A., Frissel, J.Y., Oostindie, K., & Wesseling, J.G. (2013), Gedrag van verdroogde kades. , Wageningen, Nederland, Alterra. |
| Van der Zee, F.F. (1992), Botanische samenstelling, oecologie en erosiebestendigheid van rivierdijkvegetaties. Wageningen, Nederland. Landbouw universiteit. |
| Van der Zee, F.F., & Frissel, J.Y (2014), De invloed van vegetatie op de verdroging van kleikades., Wageningen, Nederland. Alterra. |
| Van der Zee, Van Dijk & Frissel (2020) Pilot beheer en inzaaien bloemrijke dijken langs Amsterdam-Rijnkanaal. Wageningen, Nederland, Wageningen Environmental Research. |
| Van der Zee, Van Dijk & Frissel (2020) Pilot beheer en inzaaien bloemrijke dijken langs Amsterdam-Rijnkanaal, Wageningen, Nederland, Wageningen Environmental Research. |
| Van Eekeren, N. (1993) Basis concepts of range management and the implications for Malakand Division, Amersfoort, Nederland, DHV Consultants. |
| Van Eekeren, N., & Jansonius, P.J., (2005) Ridderzuring beheersen, stand van zaken in onderzoek en praktijk LV56, Driebergen, Nederland, Louis Bolk Instituut |
| Van Kemenade, L., & Lageschaar, L., (2020) Leidraad beheer reuzenberenklauw, CLM / Landschapsbeheer Flevoland |
| Van Meurs, G.A.M., & Kruse G.A.M., (2017) Update inzichten in gebruik van klei voor ontwerp en uitvoering van dijkversterkingen, Delft, Nederland, Deltares. |
| Vermeulen, N. (2008) Koudekiemers zaaien in de herfst, Groei&Bloei – oktober 2008 (35-37). |
| Verruijt, A. (2001/2010), Grondmechanica., Delft, Nederland. TU Delft. |
| Vervliet, K., (2006), Vademecum bermmaaisel, België, Vlaamse Overheid, Departement LNE |
| Vreeke, S. (1988) Teelt van graszaad, teelthandleiding nr. 26, Nederland, Lelystad, Proefstation voor Akkerbouw en Groenteteelt in Vollegrond |
| VTV2006, VTV2006_katern 8 bekledingen_bijlage 8.1 kwaliteit graszode, Nederland, Rijkswaterstaat, DWW. |
| Wagenaar, JP., De Wit, J., Hospers-Brands, M., Cuijpers, W., Van Eekeren, N., & Daniels, L., (2017) Van gepeperd naar gekruid grasland ‐ Functionaliteit van kruiden in grasland, publicatienummer 2017‐022, Driebergen, Nederland, Louis Bolk Instituut. |
| Waterschap Rivierenland (2021) Beheer- en Onderhoudsplan Waterkeringen, intern document. |
| WBI2017, Wettelijk Beoordelings Instrumentarium 2017, Nederland, Ministerie van Infrastructuur en Milieu. |
| Westhof, V., Bakker, P.A., Van Leeuwen, C.G., Van der Loo, E.E., Westra, R., (1971) Wilde planten - deel 2, Vereniging tot behoud Natuurmonumenten in Nederland |
| Wilbrink, W. (2016), Belangenafweging voor maaibeheer op primaire waterkeringen. Enschede, Nederland. Universiteit Twente. |
| WUR (2017/18), Handboek melkveehouderij 2017/18 digitaal., Wageningen, Nederland, Wageningen Livestock Research. |
| WUR. (2021, 04 10). Wat is biodiversiteit. Opgehaald van WUR: https://www.wur.nl/nl/show-longread/Biodiversiteit-longread.htm |
| Wymenga, E., J. Latour, N. Beemster, D. Bos, N. Bosma, J. Haverkamp, R. Hendriks, G.J.Roerink, G.J.Kasper, J. Roelsma, S. Scholten, P. Wiersma & E. van der Zee, (2015), Terugkerende muizenplagen in Nederland. Inventarisatie, sturende factoren en beheersing., Feanwâlden, Nederland, A&W-rapport 2123 Altenburg & Wymenga bv, . |