Mossen - Handreiking Grasbekleding

Mos (Digigids)

Bladafval en verstikking gras 4 (foto WL, John Janssen )

Mosontwikkeling bij verstikte zode (foto WL, John Janssen )

Kenmerken

Mossen hebben bladgroen en ze vormen sporen, maar hebben geen vaatstelsel. Door deze combinatie van kenmerken nemen de mossen een bijzondere plek in binnen het plantenrijk. Omdat ze stengels en bladeren hebben, worden ze tot de hogere planten gerekend en verschillen daarmee fundamenteel met de eenvoudiger gebouwde lagere planten, zoals korstmossen en schimmels.
Haakmossen zijn overwegend grote en stevige, mattenvormende slaapmossen met liggende of staande, onregelmatig of geveerd vertakte stengels.

Voortplanting

Mossen kunnen zich op twee manieren voortplanten: geslachtelijk en ongeslachtelijk.

Problematiek

Mos verdringt het gras, hierdoor komt de erosiebestendigheid in het geding. Met name in beweidingspercelen, op schaduwrijke plekken en op een oudere grasmat. Wanneer het gras kort het winterseizoen in gaan, dan groeit het mos over het gras heen.
Vooral op dijktaluds met een noordexpositie ontwikkelt zich vaak een moslaag onder de vegetatie. Met name in weilanden kan deze moslaag een hoog aandeel van de bedekking bereiken (soms tot wel 95%). De moslaag in weilanden op noordtaluds bestaat vaak uit Gewoon haakmos (Rhytidiadelphus squarrosus) maar soms ook uit Gewoon dikkopmos (Brachythecium rutabulum). De eerste soort kan dichte plakkaten vormen, de tweede doet dit minder. De mossen zijn wel verankerd in de bodem maar vormen geen uitgebreid wortelstelsel dat bij kan dragen aan de erosiebestendigheid van de grasbekleding. Een gesloten moslaag moet worden vermeden.

Bestrijdingsmethode

Algemeen

Naast het bestrijden van een gesloten moslaag moet ook de oorzaak van de vermossing worden onderkend en aangepakt. De oorzaak kan te maken hebben met verzuring, begrazing of verstikking.

Machinaal verwijderen

Verticuteren of strak harken met een bandhark. De moslaag wordt daarmee van de toplaag gekrabd. Na het verticuteren kan het nodig zijn om door te zaaien om de open plekken zo snel mogelijk begroeid te krijgen. Of te bekalken om de zuurgraad te beïnvloeden. Hiervoor is het nodig bodemonderzoek uit te voeren.

Handmatig verwijderen

n.v.t.

Begrazen

Begrazen is geen methode om mos te bestrijden. Begrazing kan wel een oorzaak zijn doordat het gewas te kort wordt gehouden. Op noordelijke taluds krijgt het mos de gelegenheid zich hierdoor dominant te ontwikkelen. Het tijdelijk stoppen van de begrazing biedt de vegetatie de gelegenheid zich weer te ontwikkelen tot boven de moslaag.

Chemisch bestrijden

Deze methode is wettelijk gezien niet toegestaan.

Praktijkervaringen

Wat werkt wel?

Bestrijden mos door Waterschap Limburg.
Waterschap Rijn en IJssel heeft een combimachine in gebruik voor het slepen, wiedeggen en beluchten van de zode. De ervaring is dat het mos goed uit de mat wordt gehaald, beter dan met alleen slepen. Enkele plussen en minnen.
- Plus:
  - betere (hardere) aanpak van de grasmat
  - Is ook effectief in langer gras
  - Brengt lucht in de bodem
- Min:
  - Vraagt om een goede afstelling (kan niet iedereen zomaar mee op pad.
  - Is zwaarder dan een weidesleep
  - Chauffeur moet beter opletten, aangezien er een combinatie is van front- en achterwerktuig.

Wat werkt niet?

We hebben nog geen beschrijvingen van bestrijdingsmethoden die niet effectief zijn.

Wettelijk kader

Melden nieuwe vindplaatsen