Opbollingen of verzakkingen

Waarneming

Definitie Digigids: verheffingen met een lengteschaal van enkele meters of verzakkingen met een lengteschaal van enkele meters.

Voor meer afbeeldingen, zie Digigids > opbolling of verzakking.

Oorzaak

• Keur: Door ophoogwerkzaamheden treedt wateroverspanning op met als gevolg het opbarsten van bijvoorbeeld een slootbodem. Door een grote ontgraving of wateronttrekking nabij de kering kan verzakking van de waterkering optreden. Tijdens werkzaamheden is de waterspanning niet onder controle of door ontgraving raakt de waterkering instabiel.
• Technisch: Drainage functioneert onvoldoende daardoor treedt instabiliteit op. Door extreme neerslag, of lokale afvoer, kan een instabiliteit ontstaan waardoor het talud verzakt. Verzakking kan leiden tot afschuiving. Dierlijke graverij met gangen en holen leiden tot kleine verzakkingen. Deformatie van damwanden kan leiden tot verzakking van het grondlichaam. Extreme droogte kan ook leiden tot verzakkingen als gevolg van krimp.
• Beheer: door verzadiging van de dijkteen (bijvoorbeeld door fluctuerende  waterstanden) treed verzakking op. Afschuiving talud of slootkant door te steil ontwerp. Baggerwerkzaamheden kunnen leiden tot verzakking van de slootoever.

Risico en ontwikkeling

Risico voor de waterkering: opbolling en verzakking zijn doorgaande processen zolang de aandrijvende oorzaak in stand blijft. Dit kan leiden tot het falen of bezwijken van de waterkering. De kerende hoogte kan tekort schieten. Opbollingen en verzakkingen leiden tot arbo risico’s of bemoeilijken het onderhoud.

Wat als je niets doet? Door stabiliteitsproblemen ontstaat een afschuiving en uiteindelijk mogelijk een bres.

Mogelijke maatregel

• Keur: aanspreken van overtreder en ongedaan maken van de oorzaak.
• Technisch: bij opbolling waterspanning verlagen: ophoging verminderen, waterdruk wegnemen. Drainage herstellen. Oeverbescherming aanbrengen, of constructie herstellen. Tegendruk aanbrengen (bijv. sloot dempen). Gravers vangen en graverijschade herstellen. Zie graverij groot.
• Beheer: baggerwerk anders inrichten. Bestrijding van gravers intensiveren. Peilbeheer aanpassen. Ontwerp aanpassen (bijv. minder steil maken, bermen ontwerpen, drainages opnemen, klei ingravingen voor afdichting).

Meer informatie

Wiki noodmaatregelen: schadebeelden – vervormingen en faalmechanisme.

Diagnose/prognose: dit is een complex schadebeeld dat een grondige analyse vraagt, doe dit samen met een grond mechanisch specialist.

Gegevensbeheer

1. Locatie van de schade: xy(z)
2. Locatie van de schade: koppeling aan bouwdeel.
3. Ernst van de schade: gering-serieus-ernstig (NEN).
4. Intensiteit van de schade: goed-redelijk-matig-slecht (Digigids) of begin-gevorderd-eindstadium (NEN).
5. Omvang van de schade: in oppervlakte m2 of in aandeel van een bouwdeel %klasse: incidenteel-plaatselijk-regelmatig-aanzienlijk-algemeen (NEN).
6. Oorzaak van de schade.
7. Vervolgactie: toezicht/handhaving of technisch, zie tabblad ‘mogelijke maatregel’.
8. Hercontrole met evt. vervolgactie.
9. Aandachtspunt hoogwaterseizoen: vastleggen voor komende risicoseizoen zodat de calamiteitenorganisatie er rekening mee kan houden(inspectie en/of noodmaatregelen).