Kale plekken

Waarneming

Definitie: Lokaal of over grotere  oppervlaktes is de grasmat kalend of zelfs volledig verdwenen.

Voor meer afbeeldingen, zie Digigids: kale plekken.

Oorzaak

• Keur: dierlijke of menselijke activiteiten: intensief belopen of berijden. Illegale lozingen. Brandschade. Recent uitgevoerde graafwerkzaamheden. Toepassing van chemische bestrijdingsmiddelen.
• Technisch: schaduwwerking en bladval. Recent ingezaaide grasmat waar maar een deel opkomt. Droogte en langdurig onder water staan. Verstikte zode door afdekking met zand door dierlijke graverij.
• Beheer: verkeerd uitgevoerd onderhoud (machine veroorzaakt schade, geen onderhoud aan plaagsoorten waardoor vegetatie ontbreekt in de winter). Verkeerd bodemmateriaal gebruikt als toplaag waardoor vegetatie niet tot ontwikkeling komt. Onvoldoende regels in gebruiksovereenkomsten over vermijden van veeschade (vaste locatie drinkbakken) etc.

Risico en ontwikkeling

Welk risico bestaat voor de waterkering: Afhankelijk van de locatie van de kale plek kan door golfwerking / golfoploop / golfoverslag het grondlichaam eroderen. Kale plekken op taluds kunnen ook door afspoeling door neerslag verder eroderen. Grotere kans op vestiging van plaagsoorten klein en groot. Imagoschade en uitstraling naar gebruikers.

Hoe kan de waargenomen parameter zich ontwikkelen zonder correctieve ingreep?

• Afhankelijk van de oorzaak kunnen kale plekken zich verder uitbreiden en tot erosie leiden. Zie parameter erosie.
• Als de oorzaak tijdelijk was en de onderliggende levende wortels nog aanwezig zijn, kunnen kale plekken ook weer spontaan herstellen.

Mogelijke maatregel

• Keur: aanspreken / aanschrijven eigenaar op grond van de keur.
• Technisch: herstellen grasmat door inzaai of doorzaai. (in combinatie met standaard bewerkingen: aanvullen grond, egaliseren, frezen, bemesten.
• Beheer: monstername en bemestingsadvies. Aanpakken probleem schaduwwerking en bladval: kappen van (een deel van) de bomen(rij) die de oorzaak vormen. Blad tijdig verwijderen. Beter begeleiden van maaiwerkzaamheden. Bestrijden van plaagsoorten. Voorkomen intensief belopen of berijden. Voorwaarden in onderhouds-, gebruiks- en pachtovereenkomsten aanpassen.

Meer informatie

WBI2017: De eis voor “bedekkingsgraad” luidt:

• Op het oog continue grasmat gedomineerd door grasblad en met, naar globale visuele inspectie,
• een representatieve plantafstand minder dan ongeveer 0,1 m, welke in niet meer dan 10 % van het oppervlak tot 0,2 m mag bedragen.
• Er mogen niet meer dan 2 ondiepe (minder dan 0,1 m) beschadigingen per vierkante meter van de grasmat groter dan 0,15 x 0,15 m2 zijn en gemiddeld over 25 m2 niet meer dan 5 van zulke gaten.

Diagnose: kale plekken horen bij de minder risicovolle schadebeelden afhankelijk van de omvang en hydraulische belasting van de waterkering.

Veldkaart beoordeling grasbekleding voor indicaties van schades.

In het voorjaar van 2019 is onderzoek uitgevoerd naar de relatie tussen de mate van doorworteling en o.a. de diameter van een kale plek. Ook andere factoren zijn in dit onderzoek meegenomen. Een opmerkelijke uitkomst was dat in 78% van de onderzochte plekken de doorworteling na 20 cm. geen sterkte meer heeft. Dus dat er geen plag meer van te steken is, ongeacht de grootte van de kale plek. Het onderzoek bood helaas onvoldoende grond om conclusies te trekken over de kale plekken die kleiner zijn dan 20 cm., wat van belang is voor de schadebeelden van de Digigids. Deze en andere uitkomsten zijn te lezen in het rapport.

Gegevensbeheer

1. Locatie van de schade: xy(z)
2. Locatie van de schade: koppeling aan bouwdeel
3. Ernst van de schade: gering-serieus-ernstig (NEN)
4. Omvang van de schade: in oppervlakte m2 of in aandeel van een bouwdeel %klasse: incidenteel-plaatselijk-regelmatig-aanzienlijk-algemeen (NEN)
5. Intensiteit van de schade: goed-redelijk-matig-slecht (Digigids) of begin-gevorderd-eindstadium (NEN)
6. Oorzaak van de schade
7. Vervolgactie: toezicht/handhaving of technisch, zie tabblad ‘mogelijke maatregel’
8. Aandachtspunt hoogwaterseizoen.