Emelten en engerlingen

Korte beschrijving

Emelten zijn larven van langpootmuggen die zich voeden met de basis van de bladplant die ze afbijten en de grond in trekken. [Biogroei, z.d.] In augustus/september verpoppen emelten tot muggen waarna ze direct paren en de eitjes worden afgezet.

Engerlingen zijn larven van diverse bladsprietkevers (Mei-, Juni- en Rozenkever) die wortels eten en die altijd ondergronds leven. Ze leven van de worteldelen van vrijwel alle grassen en planten. De engerlingen hebben een langere cyclus van één tot meerdere jaren, afhankelijk van het klimaat en de keversoort. De temperatuur en het cyclusstadium bepaalt ook de diepte waarop ze te vinden zijn. [Prinsen, 2012]

De eitjes worden afgezet in de grond, bij voorkeur in lang gewas waar de toplaag enigszins los en niet te droog is. Een vochtig najaar en zachte winter zijn ideaal. Als de larven uitkomen maken deze een holte in de toplaag waar ze zich voeden met dood plantenmateriaal en wortels en overwinteren (tot -10 gr C).

Wat is het probleem?

In april/mei worden de larven actief en gaan eten aan de vegetatie. In juni/juli worden de schades pas goed zichtbaar omdat de larven (dan 2,5-5 cm lang, wit tot grijs-bruin) bij grote aantallen veel schade aanrichtten.  De larven eten rondom het holletje (gras)blad of (gras)wortels en veroorzaken daarmee de ronde kale plekken waar het gras dood gaat en de grasmat los komt te liggen. Aangevreten gewas is ook vatbaar voor andere ziektes en plagen.

Vogels, muizen, mollen, dassen en zwijnen eten de larven maar “spitten” daarbij de grasmat om wat de schade versterkt.

Oplossingen:

• Een gezonde bodem met veel bodemleven is veel minder vatbaar voor een plaag omdat de aaltjes als natuurlijke vijand dan aanwezig zijn. Gebruik van kunstmest verstoort de balans waardoor de kans op plagen toeneemt. In een gezonde grond wordt 99% van de eiwitrijke eitjes of de jonge larven van de langpootmuggen al in een zeer vroeg stadium opgevreten door bodemorganismen.
• Praktijkervaringen wijzen er op dat de plaag na enige tijd vanzelf verdwijnt door ecologische factoren.
• Bestrijding kan met natuurlijke vijanden: insect parasitaire nematoden of aaltjes, die echter gevoelig zijn voor verschillende omstandigheden. En wat kostbaar is door hoge benodigde dichtheden. Andere predatoren zijn kortschildkevers en loopkevers, die zoeken de eieren en eten die op. Dolkwespen leggen eieren op de engerlingen waardoor ze sterven, deze wespen zijn afhankelijk van de Wilde Peen, dat is daarom een belangrijke plant in de biologische bestrijding, hoewel de engerlingen zelf ook van Wilde Peen houden.
• Boerenwormkruid heeft een verdrijvende werking op engerlingen, Paardenbloem is aantrekkelijk.
• Voor engerlingen van de Meikever wordt de schimmel Beauveria brongniartii genoemd. [Ökoloandbau.de, 2021]
• Het is mogelijk de toplaag te verdichtten, dit wordt het meest toegepast op gazons. Ook intensief berijden of drukbegrazing of het rollen van de zode kan een beginnende plaag sterk indammen. [praktijknetwerkenindelandbouw.nl, 2021]
• Er zijn in Nederland geen effectieve chemische bestrijdingsmiddelen toegestaan tegen emelten en engerlingen.
• Dijkbeheerders uit het land melden dat toplagen van (zware) klei minder gevoelig voor een emelten of engerlingenplaag zijn. Maar de schade die een wild zwijn in het najaar van 2021 op de IJsseldijk aanrichtte, was veroorzaakt op een kleidek.
• Als de larven zijn weggevreten kan worden doorgezaaid waardoor de grasmat hersteld. Indien nodig kan voor hoogwater een aanvalsplan met de benodigde noodmaatregelen achter de hand worden gehouden (zie Wiki noodmaatregelen).