Hoe zit het met de uitvoerbaarheid van het beheer?

Waterkeringbeheerders onderhouden vaak tientallen tot honderden kilometers/hectares dijk. Verandering van beheer, of onderhoudsvorm, moet dus uitvoerbaar zijn op die schaalgrootte. Daarbij letten hij op de kosten. Een onderhoudsbeurt die per hectare duurder is, telt flink door voor het hele gebied. Met een meerprijs van 100-300 euro per hectare stijgen de kosten snel voor het hele gebied. Natuurlijk kan hij ook hier keuzes maken: niet elke vorm hoeft in het hele gebied te worden uitgevoerd. Maatwerk loont.

Uitvoerbaar

Het onderhoud moet ten eerste technisch uitvoerbaar zijn. Het onderhoudswerk moet met regulier materieel mogelijk zijn. Maaien, wiersen, rapen, persen en afvoeren is een uitdaging op een schuine dijk. De volgende factoren spelen een rol bij de mogelijkheden. De taludhelling en taludlengte, de gladheid, de aanwezigheid van een onderhoudspad of bebouwing onderlangs of de verkeersdrukte. Aannemers werken in principe ‘van boven naar beneden’. Uiteraard is het mogelijk om met aangepast materieel bijzonder onderhoud uit te voeren. Maar dan spelen ook financiële randvoorwaarden weer een rol.

Rijden op schuine taluds, zeker onder minder optimale omstandigheden geeft een kans op schade aan de grasbekleding. Spoorvorming vormt een belangrijk aandeel van de gemelde schades aan gras. Uiteraard is dit niet alleen onderhoudsschade, maar het aandeel toont dat grasbekleding kwetsbaar is voor deze schade.

Begrijpelijk

Ten tweede moet de onderhoudsopdracht begrijpelijk zijn voor de opdrachtnemer. Diverse pilots bij waterschappen zijn slechts gedeeltelijk geslaagd. Dit kwam o.a. doordat de uitvoerder het werk net even verkeerd deed. Een onderzoek langs het Amsterdam-Rijnkanaal toonde aan dat het succes sterk verbeterde bij inzet van een ‘specialistisch aannemer’ (Van der Zee, Van Dijk, & Frissel, 2020). De opdracht “maai de binnenzijde het eerst” werkt dan beter dan een ingewikkelde maaikaart in een app.

Ideeën van bewoners

Dijkbeheerders krijgen geregeld de vraag van bewoners of het maaibeheer op een bepaalde locatie ‘anders kan’. Zoals hierboven staat: ze beheren grote lengtes waterkering. Bij de beoordeling van het verzoek houden ze rekening met hoeveel plekken ‘net even iets ander’ worden. Elke ‘anders’ vergroot de kans op fouten bij de uitvoering. Ook kijken ze naar de reden van het verzoek. Want de zoveelste pilot naar gefaseerd maaibeheer zet geen zoden aan de dijk. Ze willen gericht werken aan het beantwoorden van openstaande vragen.

Maatwerk

Toch willen beheerders vaak op locaties van grote waarde, pareltjes, maatwerk leveren.

Het is daarom altijd zoeken naar de balans tussen standaard werk en maatwerk.