Koolzaad en raapzaad

Kenmerken

Koolzaad en Raapzaad (Brassica napus en Brassica rapa) zijn sterk gelijkende soorten die gemakkelijk te herkennen zijn aan de felgele bloemen met vier kroonbladeren. De planten weten zich gemakkelijk te vestigen in bodems met een open structuur, zoals geklepelde wegbermen of net aangelegde dijktaluds. De soorten bloeien vrij vroeg (april) en kunnen gemakkelijk zaad zetten voor de eerste maal maaien. Tijdens het maaien en met name tijdens het klepelen, waarbij er vaak een open structuur van de vegetatie teweeg wordt gebracht, kunnen de zaden zich gemakkelijk verspreiden.De zaden blijven jarenlang kiemkrachtig.

Meer informatie:

• Herkennen van zes algemene kruisbloemigen (Floron)
• Deelsleutel voor kruisbloemigen met geel(achtige) bloemen en hauwen (EurECO)

Problematiek

Doordat de plant zich snel verspreid kan het de grasmat gaan domineren ten koste van meer erosiebestendige soorten. Hierdoor komt de erosiebestendigheid in het geding. Wanneer er veel Koolzaad groeit is de grasbekleding moeilijker inspecteerbaar.

Bestrijdingsmethode

Algemeen

Vestiging en uitbreiding van Koolzaad, maar ook van Raapzaad, Herik en Zwarte mosterd, op dijken dient voorkomen te worden. Eenmaal gevestigd kunnen deze soorten zich razendsnel verspreiden over het talud, zeker wanneer de zode wat opener is, en in korte tijd een hoog bedekkingspercentage bereiken.

Machinaal verwijderen

1. Grijp direct in, ook al staat er pas een exemplaar: elke populatie begint met 1 (of 2) exemplaren.
2. Maai op het moment net voordat ze beginnen te bloeien (dit vereist regelmatig toezicht). De plant heeft nu maximaal geïnvesteerd in z’n bovengrondse delen waardoor de klap van het maaien extra hard aankomt.
3. Indien er gemaaid wordt wanneer de planten al in bloei staan dient het maaisel direct afgevoerd te worden om afrijping en zaadval te voorkomen.
4. De zaden van deze soorten blijven jarenlang kiemkrachtig maar kiemen meestal pas wanneer er ‘gerommeld’wordt in de bodem (bv. te zien in remsporen van auto’s in berm van snelweg). Het op Koolzaad afgestemde beheer dient daarom meerdere jaren achtereen volgehouden te worden.
5. Wanneer Koolzaad en consorten een hoge bedekking halen in de vegetatie is de bedekking van de bodem door de vegetatie op maaiveldniveau slecht en is het talud erosiegevoelig. Doorzaaien met een geschikt zadenmengsel is hier onvermijdelijk. Het doorzaaien kan het beste gebeuren direct na het maaien en afvoeren van het maaisel.
6. Gebruik doorzaaimengsels zonder Koolzaad en consorten (en zonder Jakobskruiskruid)! Lijkt logisch, maar gebeurt nog steeds.

Frequent maaien kan Koolzaad verminderen en doen verdwijnen. De maaitijdstippen dienen dan wel zo gekozen te worden dat bloei en zaadzetting te allen tijde worden voorkomen.

Handmatig verwijderen

n.v.t.

Begrazen

n.v.t.

Chemisch bestrijden

Deze methode is wettelijk gezien niet toegestaan.

Praktijkervaring

Wat werkt wel?

• Bestrijding Koolzaad door Waterschap Aa en Maas

Wat werkt niet?

We hebben nog geen beschrijvingen van bestrijdingsmethoden die niet effectief zijn.

Wettelijk kader

Er is geen wettelijk kader voor Koolzaad en Raapzaad.

Chemische bestrijding is niet toegestaan. Voor meer informatie over gebruik van biociden bij probleemsoorten, zie de pagina over Gewasbeschermingsmiddelen en biociden.

Melden nieuwe vindplaatsen

Deze soort wordt niet genoemd in de Digigids, onkruid klein als risicosoort.